Dag allen, ook een groet voor de rugklachtengetroffenen en de vergaderaar.

Met 4 scoorden we 14,3 km (4,4 km gemiddeld), gesterkt door Harry’s mergpijpjes en/of koeken. De start lag in Vught: de 4 Kolommen. Een tocht, die op enig moment werd verlicht door de doorbrekende zon, die zelfs schaduwen gaf, al was het maar even. Een tocht door al dan niet verwaarloosde landgoederen, die soms vrome namen hadden, getuige de bidstoelen die we tegen kwamen. Kaal herfstlandschap soms nog versierd met schitterend gekleurde takken.

We vroegen ons af wat er toch zo belangrijk is op werkdagen tussen 07.00-09.00 uur. De autoschade gaf te denken, en de eigenaren zijn ook niet gastvrij, gezien hun hekken. De ezeltjes zullen opgelucht adem hebben gehaald toen de Vossenklem werd omgedoopt in ’t lieve leven.

We kruisten verschillende keren de snelweg en liepen over wat in de dertiger jaren de weg Den Bosch – Tilburg was. In Helvoirt een doorkijkje naar een Japanse tuin. Voorts gaf dit dorpje vreselijke voorbeelden van tuinhuisvlijt te zien. Vlak voor onze lunchplaats troffen we commercie en zagen we dat vóór Sint de Kerst al begonnen is.

Het laatste deel van de tocht gaf uitzicht op kasteel Zwijnsbergen dat, evenals Den Bosch, beschikt over een sortiebrug.

Volgende keer treffen we elkaar bij Cor en op 24-12 zijn we vrij.

Ton V

Voor de foto’s: lees verder.

GESCHIEDENIS

Kasteel Zwijnsbergen is een kasteel en landgoed gelegen aan de waterloop Zandleij in Helvoirt in de provincie Noord-Brabant.  

Oorspronkelijk lag op deze plaats een leengoed (mansus Zwensberch), dat een versterkte hoeve bezat. De eerste bezitter was waarschijnlijk de familie De Sweensbergh. Tussen 1382 en 1387 was er sprake van Katharina en van Johannes Sweensberch. In 1428 was er sprake van Jan van Zwijnsbergen (Johannes de Zweensberge). Deze bezat in 1432 een hof in Helvoirt bij de brug, wat op Zwijnsbergen betrekking moet hebben gehad. Deze begon waarschijnlijk met de bouw van het versterkte kasteel. In 1444 verkocht hij het goed aan Willem Aerts van Heirn. Deze bouwde in 1446 het huis verder uit en na zijn dood kwam Zwijnsbergen aan zijn neef, Herman Aerts van Heirn. Daarna wordt nog ene Jan Wouter Olyslegers als eigenaar genoemd.

In 1542 kwam het kasteel voor de helft in handen van de Zusters Clarissen uit ‘s-Hertogenbosch. De andere helft was in bezit van Lambert Joost Roelofs, gehuwd met Maria Olyslegers.

In 1551 werd Walraven Draeck, gehuwd met Maria Goyarts de Jeger, de nieuwe eigenaar. In 1559 verkochten de erven Draeck het huis aan Hendrik Bloeyman, die in 1560 de heerlijke rechten van Helvoirt verwierf. Het betrof toen een “groot stenen huys, steenen putte, brauwehuys, backhuys, torffhuys, verckenskoeye, hoff, bogaert, ledige plaetse, tsamen omgraven zijnde”. Na Hendriks dood in 1584 volgde zijn zoon Jan Bloeyman hem op. Er was toen sprake van een “magnifique, goet en sterck casteel rondsom in zijn gragten”.

Jan overleed echter reeds in 1593. Via vererving kwam het kasteel vervolgens in handen van de familie Van Grevenbroek. Deze bezat onder meer ook de heerlijkheden Mierlo en Lierop. Er was sprake van Erasmus van Grevenbroek, getrouwd met ene Johanna, en daarna diens zoon, Cornelis van Grevenbroek, gehuwd met Anne van Eyck, dochter van de heer der Heerlijkheid Nuenen, Gerwen, Nederwetten en Tongelre. In 1657 werd de heerlijkheid Helvoirt echter ingelost door de Staten-Generaal van de Republiek van de Verenigde Nederlanden. Cornelis was nu feitelijk nog slechts kasteelheer van Zwijnsbergen. Hij stierf in 1669. Daarna werd hij mogelijk door zijn zoon Hans Hendrik opgevolgd, en na diens dood in 1683 door zoon Cornelis van Grevenbroek.

Na Cornelis’ dood in 1718 werd Zwijnsbergen verkocht aan Anthony Martini, professor en predikant. Het betrof toen een “adelijck Casteel, gemeenlyck genaamt Swijnsbergen, bestaende in eenen schoone en wel doortimmerde suffisante hysinghe, brouwhuys, enz.”. Anthony stierf in 1730. Joan Ernst Sloet werd de volgende eigenaar. Hij stierf in 1749 en daarna volgden tal van eigenaars. In 1817 werd het kasteel ingrijpend verbouwd. In 1820 werd het huis gekocht door François de Jonge, wiens zoon Marinus in 1825 in de adelstand werd verheven en de naam Van Zwijnsbergen toevoegde aan zijn naam De Jonge. Uiteindelijk moest hij het kasteel in 1905 verkopen, waarna het enige tijd leeg stond en in verval raakte. Het werd gerestaureerd en in 1914 werd Frans Johan van Lanschot, gehuwd met Maria van Meeuwen, de bezitter van Zwijnsbergen. Hij bleef er na het neerleggen van zijn burgemeestersambt van ‘s-Hertogenbosch tot aan zijn dood in 1949 wonen. Zwijnsbergen is nog steeds in het bezit van de familie Van Lanschot.