Dag lopers en al-dan-niet-vakantievierende afwezigen,
Bij Harry, op het buitenterras in de zon met koffie en koek, was de start.
Op naar Tull en ’t Waal via afslag Nieuwegein op de A27 voor de 14,4 km lange tocht op deze zonovergoten dag.
De “2e start“ was bij een wegrestaurant aan de A27. Voor de meesten van ons (?) was de naam van de uitbater nieuw.
Veel open land, met soms bosschages aan de zijkanten van de paden, maar vooral de wind bood verkoeling.
Een weids landschap met sloten en fraaie uitzichten, die soms verstoord werden door qua kleur uit de toon vallende blokkendozen. De stoere windmolens blijken bij spiegeling mooi fragiel te zijn.
De begraste paden liepen lang voor ons uit en het Schalkwijks weerbericht geeft een nieuw beeld over de presentatiemogelijkheden in de meteorologie.
De tere bloem (van Harry) vormt een groot contrast met de vervallen bunker van de Waterlinie.
Uit de kleurstelling van de knooppuntenpaaltjes blijkt de eigenheid van de provincie Utrecht. Diverse beesten en bloemen begeleidden ons en, vlak voordat wij het fort zouden omlopen, bood de 1ste rust gelegenheid om de geopolitiek van diverse dictatoriale types te bespreken.
De stootkussens langs de weg deden het ergste vrezen, maar wij omliepen veilig het fort Honswijk, dat in restauratie is. De Lunet aan de Snel was de voorbode van dit “bouwwerk” uit de 19e eeuw dat, zoals later uit de tegel in de vestingmuur zou blijken, als stichter Willem II had. Een strategisch gelegen plek aan de Lek? In ieder geval bood het ons in de uiterwaarden de 2e rustplaats.
Via smalle uiterwaardenpaadjes op naar het dorpje Tull etc. dat zich niet alleen wat de naam betreft, maar ook door zijn verlichting onderscheidt. Misschien dat bij een volgende begroting gelden beschikbaar komen voor de vervallen brug.
Van verre zagen we de markante markering van ons vertrekpunt en 1½ km later betraden we het terras, waar we eerst neerzegen in luie stoelen om ons vervolgens te zetten aan een tafel om alle eer te kunnen doen aan de suggestie van Hank om zijn verjaardag (83) luister bij te zetten. Na de zonnige trip was dit geen moeite.
Hank een gezond jaar en hartelijk dank.
Ton
Dienstmededeling: Volgende keer start bij Toon.
Tull en ’t Waal is een voormalige gemeente en klein dorp in de gemeente Houten in de Nederlandse provincie Utrecht. Het dorp is gelegen aan de rivier de Lek, hemelsbreed tussen Vreeswijk (Nieuwegein) in het westen en Schalkwijk in het oosten. Het dorp heeft 760 inwoners (1 januari 2021).
Tussen 1818 en 1962 was Tull en ’t Waal een zelfstandige gemeente. In 1962 ging het samen met de gemeente Houten, gelijk met de voormalige gemeente Schalkwijk.
Tull en ’t Waal ligt op de Vuijlkoopstroomrug aan de noordzijde van de Lek.
De ontginning van deze strook land dateert uit de 10de of 11de eeuw.
Kerkelijk en bestuurlijk vormden Tull en ’t Waal (en het meer oostelijk gelegen Honswijk) toen één geheel met het aan de zuidzijde van de rivier gelegen Gasperden (nu Hagestein).
Het deel ’t Waal (met de kerk en het dorp) grensde in het westen vanouds aan het gerecht Vreeswijk of De Vaart en oostelijk aan het goed Blasenburg. Tull
– met de korenmolen en vier grote boerderijen – ligt ter weerszijden van de Uitweg (in oude akten “de afwegh bij het Vosje”) en grenst aan de wetering Snel, tevens de grens met Honswijk. Ter beslechting van een geschil tussen de Graaf van Culemborg en de Heer van Asperen werd deze grens in 1338 vastgelegd, waarbij Honswijk bij Culemborg en Tull en ’t Waal bij Asperen bleven behoren.
Hajé: echte polderpionier
Een automobilist die in de zomer van 1986 op de A6 van Almere naar Lelystad rijdt, kan een pitstop maken bij het eerste wegrestaurant van Nederland.
Binnen voelt het huiselijk, gezellig. De jonge moeder bedient en zet snel een koffie met rietsuiker neer op de terrastafel, terwijl de gast uitkijkt over een prachtig natuurgebied met water en groen. Met de Oostvaardersplassen in de achtertuin heeft de jonge familie De Jager een prachtig plekje voor hun horecaonderneming. Vader Hajé De Jager staat in de keuken, terwijl zijn vrouw Feikje als gastvrouw optreedt voor de pauzerende reizigers. De jonge telg van het gezin zit in zijn wipstoeltje in een hoekje van de keuken en kijkt vrolijk om zich heen, terwijl zijn opa de kassa bedient….
Fort Honswijk, oorspronkelijk Fort Willem II geheten, is een fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NWH) en ligt op het Eiland van Schalkwijk bij de buurtschap Honswijk in Tull en ’t Waal (gemeente Houten) aan de noordoever van de Lek.
In 1841 begon men met de bouw van een torenfort op de Noorderlekdijk ten westen van Honswijk. De toren telde drie verdiepingen met op het dak een open batterij. Hiermee werd voorkomen dat een vijand over de Lek of over de dijk in het geïnundeerde gebied naar het westen kon oprukken. In 1848 was het fort gereed.
In de jaren tachtig van de 19e eeuw werd het fort ingrijpend gewijzigd. De komst van de brisantgranaat en betere en zwaardere kanonnen maakte het bakstenen fort kwetsbaar. De bovenste verdieping die van grote afstand doelwit kon zijn, werd afgebroken en aan de oostzijde van de toren werd een contrescarpgalerij gebouwd voorzien van aanaarding. Deze renovatie werd tussen 1878 en 1881 uitgevoerd.
Het fort was in de mobilisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog bezet. De bezetting liet later een Reünistenkruis Fort Honswijk 1914-1934 met een afbeelding van het fort vervaardigen. Op het fort konden zo’n 550 tot 650 man worden gehuisvest. Er stonden 34 kanonnen opgesteld op de aarden wallen.
Daarnaast waren er tien mitrailleurs en veertien draagbare mortieren.